Jesteśmy w okresie kalkulacji rocznego podatku dochodowego. Księgowym i nie tylko sen z powiek spędza konieczność wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów kosztów usług o charakterze niematerialnym.
Zgodnie z art. 15e ust. 1 pkt 1 Ustawy CIT podatnicy są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.
Ograniczenie to nie ma zastosowania do kosztów usług, opłat i należności, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi.
W jaki sposób należy więc interpretować pojęcie bezpośredniego związania zgodnie z art. 15e ust. 1 pkt 11.
Według informacji udzielonej przez ministerstwo (Koszty usług i praw bezpośrednio związane z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi) odnośnie tego przepisu „koszt o którym mowa w omawianym przepisie to koszt usługi lub prawa w jakimkolwiek stopniu inkorporowanych w produkcie, towarze lub usłudze”. Tak więc według ministerstwa jest to koszt, który wpływa na finalną cenę danego towaru lub usługi.
Czy takie rozumienie kosztu bezpośrednio związanego […] jest zasadne ?
W praktyce okazuje się, że wiele modeli biznesowych wymaga nabywania usług niematerialnych od podmiotów powiązanych. Co więcej, model ten jest jak najbardziej uzasadniony biznesowo i racjonalny i wdrożony długo przed wejściem przedmiotowych przepisów w 2018 r.
W kontekście powyższego, powstaje zasadne pytanie, czy skoro koszt jest uzasadniony biznesowo a jego wysokość jest rynkowa, to czy w ogóle są podstawy do tego, aby nie stanowił kosztu uzyskania przychodu tylko z tego powodu, że pochodzi od podmiotu powiązanego ?
Nowy punkt widzenia na tego typu wydatki przedstawił w ostatnim wyroku Naczelny Sąd Administracyjny z dnia 23 stycznia 2020 r. (sygn. II FSK 1750/19).
I tak, zdaniem NSA, „Użyty przez ustawodawcę zwrot „bezpośrednio” oznacza, że wydatki na nabycie usług niematerialnych ponoszone przez podatnika na rzecz kontrahentów nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 15e ust. 1 w zw. z art. 15e ust. 11 pkt 1 u.p.d.o.p., jeżeli wydatki te pozostają w takim związku przyczynowo – skutkowym, że warunkują, w przyjętym modelu biznesowym, nabycie lub wytworzenie danego rodzaju towarów bądź świadczenie konkretnego typu usługi.”
Konkluzja z tego wniosku jest następująca: poniesienie i zasadność wyłączenia danego kosztu z kosztów uzyskania przychodu należy analizować z perspektywy danego modelu biznesowego. Jeżeli z punktu widzenia danego modelu biznesowego poniesienia danego kosztu usługi jest zasadne i konieczne, to koszt ten nie powinien podlegać limitowaniu.
Podobnie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 maja 2019 r. (sygn. III SA/Wa 2094/18; dotyczy obciążeń deweloperskiej spółki celowej przez spółki serwisowe w grupie), zgodnie z którym: „Niemniej, jak Sąd wyżej wywodził, rzecz nie w tym, czy te wydatki wpływają na finalny koszt jednostkowy lokalu, lecz w tym, że wydatki te były absolutnie konieczne – w wyżej wskazanym sensie prawnym i faktycznym – dla wybudowania tych lokali”.
Można pokusić się o wniosek, że przykładowo koszty usług reklamowych, jako koszty które nie są niezbędne, mogłyby takim ograniczeniom jednak podlegać (gdyż nie jest to koszt konieczny, a jedynie wpływający na zwiększenie sprzedaży).
Miejmy nadzieję, że przedmiotowy sposób pojmowania kosztów usług niematerialnych obroni się poprzez kolejne wyroki, a koszty usług niematerialnych – pod warunkiem, że rynkowe i uzasadnione w modelu biznesowym – nie będą dyskryminowane tylko przez fakt ich pochodzenia od podmiotu powiązanego.
W przypadku gdyby byliby Państwo zainteresowani weryfikacją rozliczeń w przedmiotowym zakresie, zapraszamy do współpracy.
Szymon Kołecki
tel. 604 496 308
e-mail: skolecki@kmdp.eu